Plastiğin esnekliğini artırmak için de çoğunlukla içeriğine ftalat ilave ediliyor. Adeta zehir saçan bu kimyasallar insan sağlığını tehdit ederken, ciddi hastalıkları da beraberinde getirebiliyor...
Düşük maliyetli ayakkabılar üretmenin yolu, içeriğinde ucuz hammaddeler kullanmaktan geçiyor. Plastiğin esnekliğini artırmak için de çoğunlukla içeriğine ftalat ilave ediliyor. Adeta zehir saçan bu kimyasallar insan sağlığını tehdit ederken, ciddi hastalıkları da beraberinde getirebiliyor. Ülkemizde yasaklanan ftalat kullanımı her ne kadar denetimlerle kontrol altına alınmaya çalışılıyor olsa da tüketicilere birtakım görevler düşüyor. Peki, ayakkabılarda ftalat kullanıldığını anlamak mümkün olabiliyor mu? Ayakkabı seçimi yaparken nelere dikkat etmek gerekiyor?
Ftalat nedir?
Ftalatlar, asit esterleri olarak tanımlanan kanserojen maddelerdir. Genellikle sert plastik olan polivinilkloriti esnetmek için tercih edilen ftalat, ucuz maliyetli ayakkabıların üretiminde kullanılıyor. Böylece ftalatlar, ayakkabının daha yumuşak olmasını ve malzemeye istenen modelin daha kolay uygulanmasını sağlıyor. Piyasada sağlığa zarar vermeyen plastik yumuşatıcı kimyasal maddeler de bulunuyor elbet, ancak ftalat, düşük maliyeti sebebiyle daha fazla tercih ediliyor.
Ülkemizde ftalat kullanımı yasaklandı
Türkiye’de ftalat kullanımı denetimlerle önlenmeye çalışılıyor. Denetimlerse ithal ürünlerde gümrüklerden ve piyasadan; yerli mallarda da üretim yerlerinden ve yine piyasadan alınan numune ürünlere uygulanan kimyasal testlerle yapılıyor. Ayakkabıların test edilen bölümleri ise taban, iç astar, dış yüzey ve üzerindeki süslemelerden oluşuyor. Yani erişilebilen tüm noktalar test edilebiliyor. Teste giren ayakkabının test sonucunda % 0.1 oranının üzerinde Ftalat tespit edildiğinde ise ürün olumsuz olarak değerlendiriliyor.
Çocuklar daha büyük risk altında
Ftalat bulaşı, insanlarda cilt teması ve tükürük gibi ağız yoluyla gelişebiliyor. Risk ise ftalat vücuda ne kadar fazla temas ederse o kadar artabiliyor. Ayakkabı kullanımlarında da bulaş, terleme ve deriye temas yoluyla yaşanıyor. Tabii ayakkabının süresi ve temas yüzeyi de riskin artmasına yol açabiliyor. Bu nedenle daha ince deri tabakasına sahip olan bebekler ve çocuklarda risk daha da büyük bir hal alıyor.
Ciddi hastalıklara sebep olabiliyor
Ftalatlar, dünya üzerinde çok eski tarihlerden itibaren kullanılıyor olsa da insan sağlığına olan olumsuz etkileri son yıllarda ortaya çıktı. Sanayi sektöründe en az 6 çeşidinin kullanıldığı ftalatlar, bilhassa kanser türlerinin ortaya çıkışını tetikleyebiliyor. Ftalatlar ayrıca bebeklerin ve çocukların gelişiminde etkili olan hormonları da etkileyebiliyor. İlerleyen yıllarda ise kişilerde üreme sistemi bozuklukları ve kanserlerinin yanı sıra kısırlığa da zemin hazırlayabiliyor.
Ftalatlı ürünleri anlamak mümkün oluyor mu?
Plastik, günlük yaşamımızın olmazsa olmazı haline gelmiş durumda. Son dönemlerde ftalat kullanımı plastik içerikli ürünlerde azaltılmış olsa da hala piyasada bu gibi ürünlere rastlamak mümkün. Ftalatlı ürünler, sahip olduğu kötü kokusuyla diğer ürünlerden bir nebze olsun ayırt edilebiliyor. Ancak kesin sonuçlara ancak kimyasal testler ile ulaşılabiliyor. Bu nedenle yalnızca markasının ve hammaddesinin kalitesinden emin olunan yerlerden alışveriş yapmak sağlık açısından büyük önem taşıyor.