Ayağınızın etrafındaki bağları gerdiğinizde veya yırttığınızda meydana gelen ayak burkulması kaç günde ve nasıl geçer?
Ayak bileği ekleminiz ayağınızı alt bacağınızla birleştirir. Üç bağ, ayak bileği kemiklerinizin yerinden oynamasını engeller. Burkulan bir ayak bileği, bu bağlardan birinin çok fazla gerilmesi veya yırtılması demektir.
Doktorlar, ayak bileği burkulmalarını ne kadar şiddetli olduklarına göre derecelendirir:
Hafif (derece I): Bağlarınız gerilir ama yırtılmaz. Ayak bileğiniz hala stabil hissedilir ancak biraz ağrı ve sertlik hissedilebilir.
Orta (derece II): Bir veya daha fazla bağ kısmen yırtılmıştır. Eklem tamamen sabit değildir ve her zamanki gibi hareket ettiremezsiniz. Şişlik ve orta derecede ağrı hissedilir.
Şiddetli (derece III): Bir veya daha fazla bağ tamamen yırtılmıştır. Çok ağrı hissedilir ve ayak bileğini hareket ettiremezsiniz.
Ayak bileği burkulması nedenleri
Bileğinizi normalden daha fazla geren herhangi bir şey bağlara zarar verebilir. Bu genellikle, aşağıdaki durumlarda olduğu gibi ayağınız içe döner veya bükülürse gerçekleşir:
• Koşarken, merdiven çıkarken veya inerken ya da yataktan kalkmak gibi günlük eylemleri gerçekleştirirken yanlış yere basmak
• Bir çukur gibi düz olmayan bir yüzeye adım atmak
• Spor yaparken yanlış basmak (Örneğin, basketbol oynarken ayağınız yalpalayabilir, ribaunda çıktıktan sonra geri düşerken başka bir oyuncunun ayağının üzerine inebilir)
Ayak bileği burkulması risk faktörleri
Özellikle kadınlar, çocuklar ve gençlerin ayak bileklerini burkma olasılığı daha yüksektir. Aşağıdaki durumlarda ise daha yüksek risk altında olabilirsiniz:
• Özellikle kapalı alanda spor yapıyorsanız
• Denge sorunlarınız varsa
• Ayağınıza uymayan ya da yüksek topuklu ayakkabılar giyiyorsanız
• Önceki bir yaralanma veya başka bir nedenle zayıf veya sert ayak bileklerine sahipseniz
Ayak bileği burkulması belirtileri
Burkulan bir ayak bileği ile birlikte gelen iltihaplanma, aşağıdakileri içeren semptomlara neden olabilir:
• Şişme ve morarma. Bileğiniz o kadar şişmiş olabilir ki parmağınızla bastırıp bıraktığınızda çukur kalır
• Ağrı. Bir burkulmadan sonra sinirleriniz daha hassastır. Eklem ağrır ve zonklayabilir. Üzerine bastığınızda, ayağınızı belirli şekillerde hareket ettirdiğinizde, yürüdüğünüzde veya ayakta durduğunuzda genellikle bu ağrı daha da kötüleşir
• Kızarıklık ve sıcaklık. Bir burkulma bölgeye daha fazla kan akışına neden olur
• Dengesizlik. Bağ tamamen yırtıldığında eklem zayıflar ve denge sorunları başlar
• Yürümede sorun. Bir burkulma, bileğinizin hareket etme potansiyelini olumsuz etkileyebilir
Ayak burkulmalarında ne zaman doktora görünmeli?
Ayak burkulmaları genellikle doktora başvurmayı gerektirmez. Ancak aşağıdaki durumlarda zaman kaybetmeden bir uzmana başvurulmalıdır:
• Ağrınız şiddetliyse veya reçetesiz satılan ilaçlarla, yüksekte tutup dinlendirerek ve buzla yapılan kompreslerle iyileşmiyorsa
• Yürüyemiyorsanız veya yürümek istediğinizde şiddetli ağrı nüksediyorsa
• Bileğiniz 5 ila 7 gün içinde hala iyileşmeye başlamadıysa
Aşağıdaki durumlarda burkulma yerine kemik kırılmış olabilir:
• Tedaviyle iyileşmeyen şiddetli ağrınız varsa
• Ayağınız veya ayak bileğiniz bükülmüş veya aşırı şişmişse
• Acı çekmeden yürüyemiyorsanız
• Medial malleolünüze veya lateral malleolünüze bastığınızda şiddetli ağrınız ve ayak bileğinizin her iki yanında kemikli şişlikler varsa
Ayak burkulması komplikasyonları
Burkulan bir ayak bileğini tedavi etmezseniz, tamamen iyileşmeden önce çok fazla zorlarsanız veya birden fazla burkulma yaşarsanız zamanla başka sorunlar ortaya çıkabilir. Bu komplikasyonlar şunları içerir:
• Dengesiz, sabit olmayan bir eklem
• Ağrı
• Artrit
• Yürüme şeklinizdeki değişiklikler nedeniyle diğer ayak bileğinizi de incitmek
Ayak burkulması teşhisi
Doktorunuz bir kemik kırığı veya diğer ciddi yaralanmaları ekarte etmeye çalışacaktır. Hangi kemiklerin etkilendiğini öğrenmek ve sinirlerinizin ve atardamarlarınızın zarar görmemesini sağlamak için ayağınızı ve ayak bileğinizi hareket ettirirler. Ayrıca ayak bileğinizin arkasından geçen aşil tendonunun yırtılıp yırtılmadığını da kontrol ederler.
Kırıkları kontrol etmek için röntgen çektirmeniz gerekebilir. Burkulmanız şiddetliyse, doktorunuz aşağıdakiler de dahil olmak üzere daha fazla görüntüleme testi isteyebilir:
• MR. Yırtık bağları, hasarlı kıkırdağı, kemik parçalarını ve diğer sorunları gösterir
• Ultrason. Doktorunuza ayak bileğinizi hareket ettirirken bağınızın nasıl göründüğünü gösterir
• CT tarama. Kemiklerinizin ayrıntılı resimlerini görmek için X-ışınlarını kullanır
Ayak burkulması için evde tedavi
Doktorlar ayak burkulmalarının evde tedavisi için RICE yöntemini önerir ve bu yöntem şu uygulamalardan oluşur:
Rest, yani dinlenme, ayak bileğini tekrar incitmenizi veya iltihaplı dokuya baskı yapmanızı engeller. Bir destek veya atel eklem üzerindeki baskıyı azaltabilir.
Ice, yani buz, muhtemelen en iyi tedavidir. Kan akışını azaltmak ve şişme, kızarıklık ve sıcaklığı engellemesi için ayak bileğinize koyun. Bir yaralanmadan sonra hızlı bir şekilde uygulandığında iltihabı önleyebilir.
Compression, yani kompres, şişliği azaltabilir. Elastik bir bandaj kullanın veya şişlik inene kadar bileği sarın. Her zaman kalbinizden en uzak noktadan sarmaya başlayın ve kan akışını engelleyecek kadar sıkı sarmamaya dikkat edin.
Elevation, yani yükseltme, yaralı bölgeyi mümkün olduğu kadar yüksekte tutmak anlamına gelir ve vücudunuzun ekstra sıvıyı absorbe etmesine yardımcı olur. Ayak bileğinizi, kalbinizden daha yukarıda olacak şekilde yükseğe koyarak dinlendirin.
Ayrıca, anti-inflamatuar ağrı kesici ilaçlar ağrıyı azaltır ve şişlikle savaşır. İbuprofen ve naproksen gibi reçetesiz satılan ilaçlar çoğu insan için işe yarar. Ancak çeşitli sağlık sorunlarınız varsa veya başka ilaçlar kullanıyorsanız önce doktorunuza danışmayı unutmayın.
Ayak burkulması için tıbbi tedavi
Burkulmanız şiddetliyse veya yaklaşık bir hafta sonra kendinizi daha iyi hissetmiyorsanız, bir doktora görünmeniz gerekir. Bileğinizi sabit tutmak için size bir destek veya alçı verilebilir. Baskıyı azaltmak için koltuk değneği kullanmanız önerilebilir.
Şiddetli bir burkulmanız varsa, iyileştiğinizden emin olmak için 1 veya 2 hafta sonra bir takip randevusu almalı ve esneklik ve güç için fizik tedaviye ihtiyacınız olup olmadığını öğrenmelisiniz.
Hafif ve orta dereceli burkulmalar genellikle ameliyat gerektirmez. Burkulma şiddetliyse veya çok fazla spor yaptığınız için tekrar burkulma riskiniz yüksekse, ameliyat da seçenekler arasına girecektir.
Ayak burkulması nasıl önlenir?
Burkulan bir ayak bileğinin tekrar incinme olasılığı daha yüksektir, bu nedenle riskinizi azaltmak için elinizden geleni yapın:
• Ayak bileklerinizi güçlü ve esnek tutun. Güçlendirme egzersizleri hakkında doktorunuzla veya fizyoterapistinizle konuşun.
• Doğru ayakkabıları tercih edin. Ayağınıza uymayan küçük ya da büyük ayakkabılardan kaçının ve bileğinizi destekleyen bilekli modellere yönelin.
• Spor yapıyorsanız, ekstra destek için zayıf ayak bileğinizi bantlamak ya da sarmak isteyebilirsiniz. Doğru yönlendirme için bir uzmandan destek alın.
• Oyun alanı veya kortunda herhangi bir çukur veya engel bulunmadığından emin olun.
• Evinizdeki ve bahçenizdeki engellerden veya tümseklerden kurtulun.
Ayak burkulması kaç günde geçer?
Çoğu ayak bileği burkulması problemsiz iyileşir. 2 hafta sonra kendinizi çok daha iyi hissedeceksiniz. Ancak burkulma vakası yaşayan insanların üçte birinin bir yıl sonra bile ağrı yaşayabildiği kaydedilmiştir.
Şişlik azaldığında ve ağrısız yürüyebildiğinizde, esneklik ve güç arttırmak için egzersizlere başlayabilirsiniz. Öncesinde doktorunuza danıştığınızdan emin olun.