Ayak başparmağınız ağrıdığında bu yalnızca yorgunluk belirtisi değil, halluks rigidus adlı eklem bozukluğu olabilir.
Genellikle 25-65 yaş arasında görülen Halluks Rigidus, ayak başparmağının kökünde bulunan eklem üzerinde meydana gelen bir hastalıktır ve sert ayak başparmağı olarak da bilinir.
Halluks rigidus nedir?
Halluks rigidus, ayak başparmağının tabanında bulunan bir eklem bozukluğudur. Eklemde ağrı ve sertliğe neden olur ve zamanla ayak parmağını hareket ettirmek ve bükmek giderek zorlaşır. Halluks ayak başparmağını, rijidus ise bu parmağın sert olduğunu ve hareket edemediğini ifade eder. Halluks rigidus aslında bir dejeneratif artrit şeklidir.
Yürürken, çömelirken, tırmanırken ve hatta sadece ayakta durduğumuzda bile ayak başparmağımızı kullandığımız için bu rahatsızlık çok rahatsız edici ve hareket kısıtlayıcı olabilir. Birçok hasta halluks rigidus ile aynı eklemi etkileyen bunyonu karıştırır, ancak bunlar farklı tedavi gerektiren çok farklı durumlardır.
Halluks rigidus gelişmeye müsait bir rahatsızlık olduğu için, zamanla ayak parmağının hareketini kısıtlar. İlk aşamalarda, başparmağın hareketi sadece bir şekilde sınırlı olduğunda, duruma halluks limitus denir. Ancak sorun ilerledikçe, parmağın hareket açıklığı, ayak başparmağının sertleştiği veya bazen donuk eklem olarak adlandırılan rigidusun son aşamasına potansiyel olarak ulaşana kadar yavaş yavaş azalır.
Halluks rigidus nedenleri
Halluks rijidusun yaygın nedenleri hatalı fonksiyon (biyomekanik) ve ayak başparmağı ekleminde osteoartrite yol açabilen yapısal anormalliklerdir. Aşınma ve yıpranmadan kaynaklanan bu tür artrit, genellikle ayaklarının ve ayak başparmağının çalışma şeklini değiştiren kusurları olan kişilerde gelişir. Örneğin, düşmüş kemerleri veya ayak bileklerinde aşırı pronasyonu olanlar, halluks rigidus geliştirmeye daha yatkındır.
Bazı insanlarda halluks rigidus kalıtsaldır ve aileden geçer. Diğer durumlarda, özellikle ayak başparmağındaki stresi artıran faaliyetler veya işlerle uğraşan, örneğin genellikle eğilmesi veya çömelmesi gereken işçiler gibi, aşırı kullanımla ilişkilidir.
Halluks rigidus, ayak parmağınızı çarpmak gibi bir yaralanmadan veya romatoid artrit ve gut gibi inflamatuar hastalıklardan da kaynaklanabilir.
Halluks rigidus belirtileri
Halluks rigidus için erken belirtiler ve semptomlar şunları içerir:
• Hareket ederken, ayak başparmağında ağrı ve sertlik
• Soğuk ve nemli hava ile şiddetlenen ağrı ve sertlik
• Belirli aktivitelerde zorlanma (koşma, çömelme)
• Eklem çevresinde şişme ve iltihaplanma
Deformasyon daha ciddi hale geldikçe, aşağıdakiler de dahil olmak üzere ek semptomlar gelişebilir:
• Dinlenme esnasında bile dinmeyen ağrı
• Kemik çıkıntıları (aşırı büyümeler) geliştiği için ayakkabı giymede zorluk
• Yürüme şeklindeki değişikliklerden dolayı kalçada, dizde veya belde donuk ağrı
• Topallama (ağır vakalarda)
Halluks rigidus teşhisi
Halluks rigidus ne kadar erken teşhis edilirse, tedavisi o kadar kolay olur. Bu nedenle, bir ayak ve ayak bileği cerrahına görünmek için en iyi zaman, semptomları ilk fark ettiğiniz zamandır. Kemik mahmuzları gelişene kadar beklerseniz, durumunuzu yönetmek muhtemelen daha zor olacaktır.
Halluks rigidus teşhisinde, cerrah ayaklarınızı muayene edecek ve hareket aralığını belirlemek için parmağınızı hareket ettirecektir. X-ışınları ise ne kadar artrit bulunduğunu belirlemeye ve ayrıca oluşmuş olabilecek herhangi bir kemik mahmuzunu veya diğer anormallikleri değerlendirmeye yardımcı olur.
Ameliyatsız tedavi
Çoğu durumda erken tedavi, gelecekte ameliyat ihtiyacını önleyebilir veya erteleyebilir. Hafif veya orta şiddette halluks rigidus vakalarının tedavisi şunları içerebilir:
• Ayakkabı modifikasyonları. Büyük burunlu ayakkabılar parmağınıza daha az baskı uygular. Sert tabanlar da önerilebilir.
• Ortez cihazları. Özel ortez cihazları ayak işlevini iyileştirebilir.
• İlaçlar. Ağrı ve iltihabı azaltmak için ibuprofen gibi oral nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) önerilebilir.
• Enjeksiyon tedavisi. Kortikosteroid enjeksiyonları inflamasyonu ve ağrıyı azaltabilir.
• Fizik tedavi. Geçici rahatlama sağlamak için ultrason tedavisi veya diğer fizik tedavi yöntemleri uygulanabilir.
Ameliyat ne zaman gereklidir?
Bazı durumlarda, ağrıyı ortadan kaldırmanın veya azaltmanın tek yolu ameliyattır. Halluks rigidusun tedavisi için çeşitli ameliyat türleri mevcuttur. Özel durumunuz için prosedürü veya prosedür kombinasyonunu seçerken, ayak ve ayak bileği cerrahı, röntgen bulgularına, yaşınıza, aktivite seviyenize ve diğer faktörlere dayalı olarak deformitenizin boyutunu dikkate alacaktır.
İyileşme süresinin uzunluğu, uygulanan prosedür veya prosedürlere bağlı olarak değişecektir.